1- کليات پروژه های استخراج از معادن روباز

 بطور كلي مواد معدني بر اساس ماهيت ، حجم ذخيره قابل استخراج  و كاربرد آنها در صنعت به روش هاي  مختلفي استخراج مي گردند. با توجه به عيار و كيفيت  مواد معدني ، شرايط زمين شناسي و توپوگرافي محدوده معدن،  مي توان آنها را به بخشهاي مختلفي از جمله معادن سنگ هاي ساختماني، معادن فلزي، معادن غير فلزي وخاك هاي صنعتي و ... تفکيک نمود.

 1-1-حدود عمليات

 اين عمليات شامل تأمين نيروي انساني، مصالح، تجهيزات و ماشين‌آلات براي استخراج ماده معدني، بارگيري و حمل مواد استخراج شده، برداشت هاي زمين شناسي جهت تعيين كيفيت و عيار مواد قابل استخراج ، رعايت مقررات ويژه و اتخاذ تدابير و اقدامات ايمني در حين اجراي كار، تأمين سيستمهاي هواي فشرده، انرژي الكتريكي ، روشنايي و نصب تلفنهاي كارگاهي، طراحي و اجراي سازه‌هاي تخليه آب و زهكشي آبهاي نفوذي و زيرزميني داخل معدن ، پايدارسازي و حفاظت و تقويت شيب ها و رمپ هاي معدن  از طريق تهيه و نصب، سنگ‌مهاريها) (Anchor Bolt پيچ‌سنگها  Rock Bolt)) و اجراي بتن‌پاشي، بهسازي توده سنگ پيرامون جاده هاي اصلي و ترانسپورت معدن  از طريق حفر چالهاي تزريق، و چالهاي زهكشي و كاهش فشارو ساير عمليات تكميلي بر اساس نقشه‌هاي اجرايي و دستورات دستگاه نظارت مي‌باشد.

 1-2 - پياده كردن مختصات معدن

 دستگاه نظارت اطلاعات لازم را جهت تعيين موقعيت معدن و لايه بندي مواد معدني ، گشايش معدن و چگوني توسعه جبهه كاري و كارگاههاي استخراج را  به پيمانكار ارائه خواهد نمود. پيمانكار موظف است نسبت به پباده سازي نقاط اصلي و كليدي كار اقدام و صحت اين اطلاعات را كنترل و بررسي كند و جهت جلوگيري از بروز هرگونه خطاي ر در حين اجرا، مبادرت به نقشه برداري  نمايد. صورتمجلس تحويل و صحت كليه ارقام و اطلاعات لازم تهيه و به امضاي پيمانكار خواهد رسيد.

پياده كردن كارگاه استخراج معدن، ترازيابي و ساير كارهاي داخل محوطه معدن  بايستي توسط پيمانكار انجام شود. پيمانكار مكلف است محدوده معدن  را به هزينه خود مشخص نموده و اشتباهات احتمالي را اصلاح نمايد.

به منظورتسهيل در امر كنترل برداشت ها، ترازيابي و ساير عمليات اجرايي، نقاط ثابتي در موقعيت هاي مشخص در پله ها، پلات فرم هاي بارگيري و امتداد جاده هاي اصلي معدن  توسط پيمانكار نصب خواهد شد.

پيمانكار بايد طبق نظر دستگاه نظارت، گزارشات نقشه‌برداري انجام شده را تهيه و به مشاورتسليم نمايد.

 1-3 - مسئوليت پيمانكار

يمانكار بايد قبل از شروع استخراج از معدن ، تصويب دستگاه نظارت را در مورد نحوة اجرا و جزئيات عمليات معدنكاري، نوع تجهيزات و ماشين‌آلات، برنامة اقدامات ايمني و مقررات ويژه را كه بايد در حين كار رعايت شود اخذ نمايد. تصويب دستگاه نظارت در مورد روشهاي پيشنهادي و برنامة كارها به هيچ وجه مسئوليت محض و قطعي پيمانكار را در اجراي صحيح و مطمئن عمليات استخراج از معدن را  نقض نخواهد نمود.

 1-4 – مقاطع تهيه شده از كارگاههاي استخراج در معدن

هر كارگاه استخراج و پله ها ي معدن  به طور كلي به طريقي كه در نقشه‌ها ي مصوب طراحي گرديده است اجرا  خواهد شد. مع‌هذا دستگاه نظارت ممكن است تشخيص دهد كه در برخي مقاطع به علت شرايط زمين شناسي سنگ ها و لايه هاي در بر گيرنده مواد معدني در همه جا قابل استفاده نباشد. در اين موارد قسمتي از طرح استخراج مورد نظر مي‌تواند به طريق اصلاح شده‌اي كه توسط دستگاه نظارت به پيمانكار ابلاغ مي‌شود اجرا گردد.

1-5 – ثبت تنش ها و تغيير شكل ها در شيب هاي موجود در كارگاهها و پله هاي استخراجي

عملياتي كه براي ابزاربندي و اندازه‌گيري تغيير شكلها و تنشها در كارگاههاي استخراج  بايد انجام گيرد شامل تأمين نيروي انساني، مصالح، تجهيزات و انجام كارهاي لازم براي آماده‌سازي، تهيه، نصب و رفتارسنجي مورد نياز مطابق نقشه‌ها و تأييد دستگاه نظارت است.

پيمانكار بايد به هزينه خود با وسايل و به طريقي كه به تصويب دستگاه نظارت رسيده باشد، حركت ديوارها، شيب ها و كف معدن  را از زمان خاكبرداري و  حين عمليات استخراج  با استفاده از انبساط‌سنجها، تنش‌سنجها، نشست سنج ها  و امكانات نقشه‌برداري با دقت اندازه‌گيري نموده و ثبت نمايد. اندازه‌گيري تغيير شكل بايد در فواصل كوتاه انجام شود تا اطمينان حاصل گردد كه پروفيل استخراج  شده به نحو صحيح روي تكيه‌گاه اوليه قرار داشته و خطر ريزش وجود ندارد. همچنين دستگاه نظارت ممكن است از پيمانكار بخواهد كه بعضي از اندازه‌گيريها را تا بعد از استخراج كامل از جبهه كاري به شكل  دائمي ادامه دهد. مشخصات و نوع عمليات اندازه‌گيريها در نقشه‌هاي اجرايي نشان داده ‌شده است. پيمانكار در موقع ارائه قيمت بايد هزينه تهيه، نصب و استفاده از وسايل مذكور را در قيمتهاي پيشنهادي منظور نمايد. به طور كلي موارد زير بايد از طرف پيمانكار رعايت گردد:

1-5-1- پيمانكار بايد با انتخاب نوع مناسب دستگاههاي اندازه‌گيري، مؤثر بودن روشهاي نگهداري و پايدار سازي شيب ها و رمپ هاي موقت را  مورد تأييد قرار داده و از پايداري آن اطمينان حاصل نمايد.

1-5-2- اندازه‌گيريها بايد تأثير عمليات اجرايي را روي پايدار سازي موقت مشخص نموده تا در صورت لزوم نسبت به طرح و اجراي تقويتهاي لازم اقدام شود.

1-5-3- اندازه‌گيريها بايد انتخاب مناسب دستگاهها و روش اجرايي حفاري را مشخص و مورد تأييد قرار دهد.

1-5-4- وسايل اندازه‌گيري بايد داراي حساسيت و دقت بالا باشند تا از ابتدا بروز هر نوع تغيير و حركت را نشان دهند.

1-5-5- امكان قرائت و تفسير فوري هرگونه تغييرات را فراهم نمايد تا از يك طرف آهنگ طبيعي عمليات اجرايي قطع نشود و از طرف ديگر امكان دخالت سريع فراهم گردد.

1-5-6- نتايج اندازه‌گيري بايد باعث بالا رفتن ايمني معدن  در زمان استخراج و جلوگيري از ريزش شيب ها و رمپ ها  در زمان اجرا شود.

 1-5-7- اندازه‌گيري كشيدگي سنجي  از جمله اندازه‌گيريهاي زيادي است كه در معادن  روباز  انجام مي‌گيرد. اين اندازه‌گيري وسيله‌اي مؤثر براي كنترل رفتار توده هاي سنگ در يرگيرنده رمپ هاي دائمي و پله هاي استخراجي  تلقي مي‌شود. فاصله اندازه‌گيري كشيدگي سنج ها  از 25 الي 100 متربر حسب جنس زمين قابل تغيير مي‌باشد. اگر به مشكلي موضعي برخورد شود در صورت لزوم از دستگاههاي  و فشارسنج  و نشست سنج نيز استفاده خواهد شد. اندازه‌گيريها در ابتداي كار حداقل روزانه و بعداً هفتگي، و تدريجاً با تواتر و دوره زماني بيشتر انجام مي‌شود. در طول زمان بهره‌برداري از معدن  تناوب اندازه‌گيري ساليانه و يا 2 بار در سال خواهد بود.

1-5-8-اندازه‌گيريهاي و كشش سنجي در اوايل كار و نزديك كف يا ديواره شيب ها انجام مي‌شوند تا تغيير شكل ها را در طول زمان نشان دهند. كليه تغييرات ناشي از دوري از جبهه كار، خزش زمين و واكنش عمليات پايدار سازي شيب ها  به وسيله اين اندازه‌گيريها بايد مشخص گردد.

1-5-9- آزمايشهاي كشيدگي سنجي ، جابه‌جايي نسبي دو نقطه روي ديوارهاي معدني را تعيين مي‌كند. جابه‌جايي مطلق ديواره به وسيله دستگاههاي نقشه‌برداري انجام گيرد..

1-5-10- پس از اتمام پروژه بايد اندازه‌گيريها در معدن  توسط كارفرما ادامه يافته و علاوه بر آن اندازه‌گيري از طريق نقشه‌برداري و عكاسي از نيمرخها نيز انجام گيرد.

1-5-11- با بررسي اندازه‌گيريها، رفتار واقعي زمين با فرضياتي كه محاسبات بر مبناي آن انجام گرفته مقايسه شود.

1-5-12- در صورت لزوم تأثير عمليات اجرايي بر محيط اطراف سازه‌هاي جنبي بررسي شده و اقدامات احتياطي بر حسب نياز در نظر گرفته مي‌شود.

 2- مقررات ويژه و تجهيزات موقت

2-1- مقررات ايمني و بهداشت

اجراي عمليات معدنكاري رو باز  در هنگام شب و روزهاي تعطيل با موافقت قبلي دستگاه نظارت بلامانع است. برنامه كار بايد قبلاً به دستگاه نظارت تسليم شود.

كليه كاركنان داخل معدن بايد به وسيله كلاه‌هاي حفاظتي، لباس، ماسك، عينك، چكمه و آنچه كه براي اجراي عمليات در مطمئن‌ترين شرايط لازم است،حفاظت شوند. كليه مقررات رسمي در اين مورد بايستي اكيداً رعايت شود.

پيمانكار موظف است مقررات ايمني و اضطراري مناسبي جهت جلوگيري از آتش‌سوزي، گاز و برق گرفتگي وضع نموده و تعدادي برانكارد و جعبه كمكهاي اوليه در هر جبهه كاري معدن  همراه با وسايل نجات و به طور كلي براي هر بخش از كار تهيه نمايد. جعبه كمكهاي اوليه بايد به وضوح علامت‌گذاري شده و نام اشخاص مسئول و آموزش ديده نيز بايد ذكر شود.

يك دستگاه آمبولانس بايد هميشه در محل كارگاه حاضر باشد و امكانات لازم نيز جهت شستشوي افراد و آب سرد و گرم كافي و صابون مورد نياز كارگران تأمين شود. لباسهاي حفاظتي و متناسب با فصول سال براي كارگران الزامي است.

رعايت كليه ضوابط ايمني بر حسب مورد، به شرح دستورالعملهاي ايمني و بهداشت حرفه‌اي در كارهاي معدنكاري در جريان عمليات استخراج از معدن توسط پيمانكار الزامي است.

 2-2- روشنايي محوطه معدن

پيمانكار بايد يك سيستم روشنايي مناسب  را در مدت استخراج از معدن در شيفت شب  تأمين نمايد. سيستم روشنايي بايد نور كافي جهت بازديد و اجراي عمليات را توليد نمايد. براي اين منظور يك خط انتقال  نيروي برق دو مداري و برق اضطراري لازم مي‌باشد. پيمانكار بايد كليه احتياجات لازم را با انجام عايقكاري و حفاظت جهت جلوگيري از برق‌گرفتگي به عمل آورد.. سيم كشي برق در موقع آماده كردن خرجها بايد در داخل معدن  قطع شود و محوطه‌هاي خارج و داخل معدن  بايستي به حد كافي روشن گردد. محوطه بيروني كارگاه در صورت نياز به كار در موقع شب نيز بايد به وسيله نورافكنهاي قوي و كافي روشن شود.

علاوه بر كليات فوق موارد زير بايد توسط پيمانكار رعايت شود.

الف:  تمام علائم هشدار دهنده بايد دائماً در روشنايي باشند.

ب:   از لامپهاي مخصوص براي روشنايي استفاده شود.

پ:   در محلهايي كه امكان نفوذ آب وجود دارد بايد از لامپهاي داراي محافظ براي جلوگيري از نفوذ آب استفاده شود.

ت:   لامپها به طور مرتب از گرد و غبار پاك شود.

ث:   لامپها در محلهايي نصب شوند كه احتمال برخورد افراد و ماشين‌آلات به آنها وجود نداشته باشد.

 2-3-  زهكشي

پيمانكار در تمام مدت استخراج از معدن  مسئول خارج كردن و تخليه آب از داخل كارگاههاي استخراج  با توجه به مشخصات هوا شناسي و زمين‌شناسي موجود و شرايط آبهاي زيرزميني و نفوذي، طبق دستورات دستگاه نظارت مي‌باشد تا با تعبيه شيبهاي عرضي و احداث آبراهه‌هاي موقت مناسب در امتداد رمپ ها ، آبهاي جاري با سيستمهاي ثقلي و يا با پمپ به خارج منتقل شود.

پيمانكار بايد مدخل ترانشه و كارگاه استخراج و رمپ هاي اصلي و ترانسپورت را  در مقابل ورود آب از خارج، حفاظت نمايد و با پيش‌بينيهاي بموقع نسبت به احداث زهكش، سد كردن و يا انحراف، جريان آب داخل آنها را كنترل و آن را به آبراهه خارج از محوطه مورد نظر  هدايت كند.

ممكن است وجود آب در زمينهاي اطراف معدن  فشارهاي اضافي به شيب ها و پلهه هاي  داخل معدن  وارد آورد، در اين صورت پيمانكار بايد با راهنمايي دستگاه نظارت و پيش‌بيني زهكشهاي مناسب و دفع آبها از ميزان فشار آن بكاهد. در صورت وجود آب در كف پله ها و كارگاهها ي استخراج ، بايد با چال‌زني عميق از فشار آب كاسته و آن را به داخل جويهايي كه در طرفين تعبيه شده است  هدايت نمايد در غير اين صورت امكان دارد آب به داخل كارگاهها  جاري گرديده و مشكلات زيادي جهت اجراي كار فراهم شود.

اغلب اوقات در حين اجراي عمليات لازم به نظر مي‌رسد كه براي تخليه جريان آبهاي جاري از شكافها و گسلها به خارج از كارگاهها ي استخراج ،  اقدامات اساسي انجام گيرد. جريان آبهاي مزبور كه عموماً از طريق تركها جاري مي‌شود بايد به وسيله لوله جمع‌آوري شده وتركها نيز به كمك ملات و افزونه‌هاي شيميايي مسدود گردند.

در قسمتهايي از معدن  كه شيب آنها امكان زهكشي آزاد را نمي‌دهد، آب بايستي به وسيلة پمپ تخليه شود. پيمانكار بايد پمپ يدكي اضطراري با ظرفيت مناسب  در اختيار داشته باشد تا چنانچه در هر قسمتي از معدن  كه زهكشي به طور آزاد انجام نمي‌شود و يا ميزان تراوش آب از ظرفيت سيستم پمپ عادي تجاوز نمايد و يا در صورت كار نكردن پمپهاي در حال كار، مورد استفاده قرار گيرد.تجهيزات يدكي بايد در تمام طول مدت اجراي كار به نحوي رضايتبخش، سرويس و نگهداري شود.

پيمانكار بايد در مواقع ضروري براي كاهش نفوذ آب به داخل كارگاههاي استخراج ،  به ايجاد پرده آب‌بند كه طرح آن به تأييد دستگاه نظارت رسيده باشد اقدام نمايد. در مقاطع پر آب لازم است پس از هر مرحله پيشروي به منظور كاهش نفوذ آب، اقدام به تزريق شود.

3-  حفاري و استخراج از معادن روباز

3-1-  كليات

پيمانكار بايد معدن را  با فرض هر نوع مصالحي كه با آن در جريان حفاري مواجه مي‌شود، حفاري نمايد و لذا بايد قبلاً از ويژگيهاي كلي مواد معدني ، سنگ هاي در بر گيرنده مواد معدني و لايه بندي آنها و ساير موادي كه حفاري در آنها انجام مي‌شود، اطلاع حاصل نمايد.

3-2-  محدوده كار

استخراج در معادن روباز  شامل تأمين نيروي انساني، مصالح، تجهيزات و ماشين‌آلات براي حفاري، بارگيري، باراندازي مواد حاصل از حفاري و آماده‌سازيهاي لازم براي انجام عمليات بعدي و ساير كارهاي حفاظتي و تكميلي است.

3-3-  برنامه عمليات استخراج

پيمانكار بايد حداقل يك ماه قبل از شروع استخراج از معدن  شرح كاملي از برنامه كار، تجهيزات، ماشين‌آلات، روش اجرايي، مصالح و كاركناني را كه در نظر دارد براي اجراي حفاري مورد استفاده قرار دهد، جهت تصويب به دستگاه نظارت ارائه نمايد. پيمانكار بايد با توجه به نوع و كيفيت لايه‌هاي خاك و سنگ موجود در تونل مناسب‌ترين روش ساختماني، ابزار و تجهيزات را كه منطبق با مشخصات فني اين فصل باشد انتخاب نموده و مورد استفاده قرار دهد. اگر طرح پيشنهادي مورد قبول قرار نگيرد، پيمانكار بايد برنامه و روش اجرايي جديدي را ارائه كند. چنانچه كيفيت لايه‌ها در جريان پيشرفت كار تغيير كند، ممكن است روش حفاري تغيير داده شود. همچنين به منظور تكميل عمليات بر طبق برنامه و يا به دلايل ايمني، تغيير روش كار ممكن است ضرورت يابد. بابت اين تغييرات پرداخت جداگانه و اضافي انجام نخواهد شد.

شروع عمليات حفاري منوط به تأييد روشهاي اجرايي و برنامه پيشنهادي پيمانكار توسط دستگاه نظارت است، ضمن آنكه تصويب دستگاه نظارت، مسئوليت پيمانكار را در اجراي صحيح، مطمئن و ايمن عمليات نقض نخواهد نمود.

 3-4-  تدابير ايمني

مسئوليت ايمني كليه حفاريها به عهده پيمانكار است.

ضمن تأمين تمام الزامات خاص ايمني که در  مشخصات فني خصوصي ذكر گرديده است، كليه فعاليتهاي پيمانكار در جريان استخراج از معدن بايد با مقررات و آيين‌نامه‌هاي ايمني ملي و بين‌المللي مطابقت داشته باشد.

پيمانكار بايد كليه حفاريها را بازرسي نموده و هرگونه موادي را كه خود يا دستگاه نظارت، سست و يا ناپايدار تشخيص مي‌دهند، در اسرع وقت پاكسازي و نسبت به پايدارسازي آنها اقدام نمايد.

كليه پيچ‌سنگهاي تزريق نشده بايد بازرسي شود و در صورت لزوم دوباره تحت كشش قرار گيرد و چنانچه تجهيزات اين پيچ‌سنگها نظير صفحه باربر و مهره‌ها آسيب ديده باشد، بلافاصله تعويض شوند.

دستگاه نظارت مي‌تواند هرگونه فعاليتي را كه براي اطمينان از پايداري شيب ها و جاده هاي اصلي و فرعي معدن  ضروري تشخيص مي‌دهد از پيمانكار درخواست نمايد و پيمانكار ملزم به رعايت آنها است.

پيمانكار بايد كليه اقدامات لازم براي كاهش ميزان كلي صدا را تا حد 85 دسيبل به شرح زير به عمل آورد:

الف:  پوشش‌گذاري روي منبع توليد صدا

ب:   به كار بردن صداخفه‌كنهاي مناسب براي دستگاههاي حفاري و ديگر تجهيزات

پ:   احداث ديوارهايي براي جداسازي منبع توليد صدا و محوطه كار نظير ساخت اطاقك ژنراتور يا كمپرسورخانه و ...

پيمانكار بايد وسايل اندازه‌گيري ميزان صدا را فراهم آورد و نتايج اندازه‌گيريها را به طور منظم يا هر زمان كه دستگاه نظارت درخواست كند ارائه نمايد، و همچنين براي كليه كارگران و بازديدكنندگان از كارگاه، گوشي حفاظتي فراهم نمايد.

پيمانكار بايد در استخراج از معدن  يك سيستم روشنايي مورد تأييد را مطابق با بند 2-2 تأمين نمايد.

پيمانكار بايد كليه راههاي دسترسي به كارگاههاي استخراج را بازبيني و دستورات دستگاه نظارت را در اين مورد انجام دهد.

پيمانكار بايد كليه موارد ايمني در مورد انبار كردن، جابه‌جا نمودن و بكارگيري مواد منفجره را مطابق قوانين كشوري و بخشنامه‌هاي صادر شده توسط ستاد مشترك ارتش، سپاه پاسداران و كارفرما و فصل دوم اين مشخصات رعايت كرده و يك نسخه از آنها را در مورد حمل و نقل و انبار كردن و استفاده از مواد منفجره در دفتر كار خود در كارگاه داشته و يك نسخه را نيز در اختيار دستگاه نظارت قرار دهد.

پيمانكار بايد موقعيت مناسب انبار مواد ناريه را باتوجه به كليه قوانين و مقررات ايمني انتخاب نمايد و طرح مناسب را براي اين منظور به كار گيرد.

پيمانكار بايد مواد منفجره را فقط در مورد رديف كارها، زمان و محلي كه مورد تأييد دستگاه نظارت باشد، به كار ببرد. چنين تأييدي سبب سلب مسئوليت پيمانكار در رابطه با مجروح كردن، مرگ، نارضايتي افراد، صدمه زدن به كار، ساختمانها، جاده‌ها، اماكن، اشيا، حيوانات و اموال نمي‌گردد. پيمانكار قانوناً مسئول هرگونه حوادث احتمالي ناشي از عمليات آتشكاري است و كارفرما بابت هرگونه غرامت و ادعايي كه ناشي از عدم رعايت موارد ايمني باشد، مسئوليتي ندارد.

اگر دستگاه نظارت احتمال وقوع حادثه‌اي را در اثر انفجار بدهد، مي‌تواند از ادامه كار ممانعت كند و از اين بابت پيمانكار حق هيچ گونه اعتراضي را نخواهد داشت. پيمانكار بايد قبل از هر انفجار آژير اعلام خطر كشيده و افرادي را در جاده‌ها و محدوده‌هاي خطر با پرچم، سوت يا بلندگو بگمارد، تا از توقف و رفت و آمد افراد، حيوانات و وسايل نقليه در اين محدوده‌ها جلوگيري كنند. فقط در ساعاتي كه دستگاه نظارت تعيين و تأييد مي‌نمايد انفجار انجام مي‌شود.

پيمانكار بايد انبار مواد ناريه را با رعايت ضوابط ايمني براي انبار كردن آماده و نسبت به نگهداري و حفاظت آن مطابق مقررات ايمني اقدام نمايد.

پيمانكار بايد كليه نكات ايمني را در مورد انبار كردن و استفاده از مواد ناريه مطابق با مندرجات اين فصل و فصل دوم اين مشخصات و قوانين كشوري، رعايت نموده و تابلوهاي خطر و آگهي‌هايي را كه شامل دستورالعملهاي لازم زمان انفجار باشد در محل نصب نمايد. چنين آگهي‌هايي بايد به تمام زبانهايي كه معمولاً افراد كارگاه بدان تكلم مي‌كنند نوشته شده باشد.

در مواردي كه از چاشنيهاي الكتريكي استفاده مي‌شود، جهت جلوگيري از انفجار ناقص بايد كنترل و دقت لازم به عمل آيد.

 طي مدت عمليات آتشكاري فقط اكيپ آتشكار مجا

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: